Waarom vrijwilligers de moeite nemen om een aanzienlijke hoeveelheid tijd te besteden aan anderen of aan de maatschappij is een vraag die niet alleen onderzoekers, maar ook uitvoerders in de praktijk bezighoudt: weten waarom iemand iets doet geeft je mogelijkheden dat ‘doen’ te beïnvloeden. Waarom mensen vrijwilligerswerk gaan doen en blijven doen is daarom van groot praktisch belang. Zo lang we nog niet echt in iemands hoofd kunnen kijken blijft het antwoord op deze vraag toch een beetje koffiedik kijken.
Een manier om naar deze vraag te kijken is om uit te zoeken welke functies dat vrijwilligerswerk kan vervullen voor een vrijwilliger. Clary en een aantal andere onderzoekers deden dit en kwamen tot de volgende zes functies:
- Waarden: vrijwilligerswerk biedt de mogelijkheid om waarden die verband houden met altruïsme en betrokkenheid tot uiting te brengen.
- Leren: vrijwilligerswerk stelt je in staat om nieuwe ervaringen op te doen en kennis en vaardigheden in de praktijk te brengen.
- Sociaal: vrijwilligerswerk maakt het mogelijk om contacten met anderen te onderhouden en om dingen te doen die door belangrijke anderen belangrijk worden gevonden.
- Carrière: vrijwilligerswerk kan een opstap zijn naar nieuw werk of naar beter werk door bijvoorbeeld het oefenen van nieuwe vaardigheden.
- Bescherming: door via vrijwilligerswerk iets nuttigs voor anderen te doen kunnen persoonlijke problemen op een afstand worden gehouden.
- Verbetering: door vrijwilligerswerk te doen kun je een positiever beeld van jezelf opbouwen.
Deze functies werden op basis van de literatuur verwacht en in experimenten werd aangetoond dat ze inderdaad een rol speelden. Clary heeft op deze manier een vragenlijst samengesteld – de Volunteer Functions Inventory VFI – die deze functies meet met 30 vragen. Met heel wat rekenwerk werd aangetoond dat het deze zes functies waren en niet vijf ervan of toch zeven.
In vervolgonderzoek werd aangetoond dat als de communicatie over het te verrichten vrijwilligerswerk specifiek was gericht op een bepaalde functie, vrijwilligers-in-spe die gevoelig waren voor die functie meer bereid waren om vrijwilligerswerk te gaan doen. De schaal is dus bruikbaar voor werving. Ook voor de voldoening die vrijwilligers ondervinden tijdens hun vrijwilligerswerk is de VFI geschikt: als ze vrijwilligerswerk hebben dat aansluit bij hun sterkste motieven is de voldoening het hoogst. Tenslotte werd in een experiment vastgesteld dat het voornemen langer vrijwilligerswerk te blijven doen sterker was naarmate het werk beter aansloot bij de motieven.
Kortom:
De bovenstaande functies van vrijwilligerswerk zijn een bruikbaar middel om vrijwilligers te vinden en te binden. Probleem bij nog te recruteren vrijwilligers is dan wel dat je niet vooraf weet wat voor hen de belangrijkste functies zijn. Je wervingscommunicatie en intake zullen dan duidelijkheid moeten brengen. Als ze eenmaal actief zijn zou het goed mogelijk moeten zijn om je vrijwilligers te bieden wat ze zoeken door goed op deze zes functies te letten.
Dus als je potentiële vrijwilligers wilt bereiken blijft het devies: segmenteren, segmenteren en nog eens segmenteren tot je er één over hebt :-)?
Nou, je zou je werving zo in moeten richten dat aan elk van de zes motieven aandacht wordt besteed. Je pakt dan alle mogelijke motieven, wie er dan ook naar kijkt -of luistert. Ik denk niet dat je zover hoeft te gaan dat je voor elke specifieke combinatie van motieven iets moet hebben liggen..dan zou je inderdaad moeten segmenteren tot op het individu…